Cannabis in het verkeer in Nederland, waar moet je op letten?

Dit artikel is geschreven met als doel je te informeren over de regelgeving, tests en consequenties van cannabisgebruik in het verkeer. Gebruik altijd je gezond verstand en stap nooit achter het stuur wanneer je kort geleden alcohol of drugs hebt gebruikt.

Als het gaat om alcohol in het verkeer, weet bijna iedereen wel dat een gemiddelde persoon 1 of hooguit 2 glazen alcohol kan drinken en alsnog legaal een auto mag besturen. Als je over deze grens gaat loop je risico op flinke bekeuringen en andere straffen. Maar wat zijn de regels met betrekking tot wiet of hash? En andere drugs?

Het is duidelijk dat niemand precies kan zeggen hoe lang het duurt voordat je verantwoord achter het stuur mag stappen na het roken van een jointje. Er spelen namelijk veel verschillende factoren mee, denk bijvoorbeeld aan gewicht, stofwisseling of verhoogde tolerantie voor reguliere gebruikers.

Nieuwe regelgeving

De Nederlandse overheid moet toch op een of andere manier drugsgebruik in het verkeer aanpakken, dus is per 1 juli 2017 de regelgeving met betrekking tot het rijden onder invloed van drugs aangepast. Belangrijk om te weten is dat er grenswaarden zijn vastgesteld van de aanwezigheid van bepaalde stoffen in het bloed. Daarnaast kan de politie nu ook een speekseltest inzetten naast de al langer bekende alcoholtest.

Veel mensen vragen zich af of een speekseltest wel betrouwbaar is. Verschillende instituten geven aan dat hier over het algemeen niet aan getwijfeld hoeft te worden.

Met behulp van de speekseltest kan de politie snel zien of er sporen van drugs terug te vinden zijn in het speeksel van de bestuurder. Mocht dit het geval zijn, dan moet de bestuurder mee naar het bureau om bloed te laten prikken. De resultaten van de bloedtest zijn natuurlijk veel nauwkeuriger dan een speekseltest, dus op basis van deze test zal worden beoordeeld of de persoon in kwestie te veel drugs heeft gebruikt om een voertuig te mogen besturen. 

De grenswaarden zijn als volgt:

• cannabis: 3,0 microgram THC per liter bloed;
• amfetamine, methamfetamine, cocaïne, MDMA, MDEA en MDA: 50 microgram per liter bloed;
• heroïne en morfine: 20 microgram per liter bloed;
• GHB, gamma butyrolacton of 1,4-butaandiol: 10 milligram per liter bloed.

Bron: Overheid.nl (zoek.officielebekendmakingen.nl)

Wat zijn de consequenties?

Het risico dat je loopt als je gepakt wordt met drugsgebruik achter het stuur is niet mis. Als uit de bloedproef blijkt dat de grenswaarden zijn overschreden krijg je in het ergste geval:

• maximaal 3 maanden celstraf of een geldboete tot € 8.200,-
• een melding bij het CBR met één jaar rij-ontzegging

De daadwerkelijke straf is afhankelijk van de situatie. Bij bepaling van de straf worden de volgende zaken meegenomen:

• hoeveel alcohol of drugs de bestuurder heeft gebruikt
• of de bestuurder een beginnend bestuurder is
• of de bestuurder eerder is gestraft voor rijden onder invloed
• het soort voertuig dat de bestuurder bestuurt
• of de bestuurder een verkeersongeval heeft veroorzaakt

Uiteindelijk komt het er op neer dat je één of een combinatie van de volgende straffen kan verwachten:

• invordering van het rijbewijs
• geldboete
• taakstraf
• ontzegging van de rijbevoegdheid voor een bepaalde tijd
• onderzoek of maatregel van het CBR (bijv. psychiater)

Hoe lang moet ik wachten voordat ik weer mag rijden nadat ik drugs heb gebruikt?

Hoeveel microgram er precies in je bloed mag zitten van een bepaalde stof zegt de gemiddelde drugsgebruiker natuurlijk helemaal niets. Eigenlijk wil je gewoon weten na hoeveel tijd je ‘officieel’ weer achter het stuur mag stappen. De NOS (Nederlandse Omroep Stichting) heeft op 1 juli 2017 een nieuwsbericht uitgebracht met de wachttijden per type drugs. Hieronder vind je een samengevat overzicht:

1. Hash en cannabis

Er wordt geschreven dat de traceerbare stof van wiet bij de meeste mensen na 6 tot 8 uur niet meer aan te tonen is in het speeksel. Verder wordt aangegeven dat je na 3 tot 4 uur weer zou mogen rijden. Er wordt verder niets gezegd in hoeverre de hoeveelheid gebruikte cannabis meetelt. Vooral met betrekking tot cannabis is het gebruik van de term “de meeste mensen” erg vaag, veel mensen vragen zich af hoe dit nou precies zit.

2. Mdma

Uitgaande van een pil van 171mg duurt het volgens de NOS zeker 16 uur voordat je weer onder de maximale waarde zit. In extreme gevallen kan dit zelfs tot 40 uur duren. Als je meerdere pillen op een avond slikt duurt het nog langer voordat je weer mag rijden.

3. Speed

Net als bij Mdma duurt het bij de drug speed ook lang voordat de waarde onder het maximum zit, namelijk zo’n 10 tot 20 uur. Als je meerdere keren speed gebruikt op één avond moet je zelfs denken aan 26 tot 37 uur.

4. Cocaïne

Cocaïne wordt relatief snel afgebroken. Waarschijnlijk kun je na ongeveer 4 uur weer achter het stuur stappen. Ook hier is er enige mate van onzekerheid. Doordat de afgifte van het neusslijmvlies vertraagd kan zijn, is het verstandiger om langer dan 4 uur te wachten met autorijden.

5. GHB

Wanneer een gemiddeld persoon GHB gebruikt, duurt het ongeveer 8 uur voordat hij of zij weer achter het stuur mag stappen. Neem je meer dan één dosis, dan is niet bekend hoe lang het duurt voordat je weer mag autorijden. Maar in ieder geval langer dan 8 uur. Een verslaafde mag daardoor eigenlijk nooit autorijden.

Het wordt niet vermeld in het artikel, maar het is belangrijk om te weten dat als de bestuurder meerdere soorten drugs heeft genomen of de drugs heeft genomen in combinatie met alcohol, er nog lagere grenswaarden gelden.

Voor het volledige artikel, zie https://nos.nl/op3/artikel/2180870-zo-lang-mag-je-niet-autorijden-na-drugsgebruik.html

Speekseltest en/of bloedtest weigeren

Het controleren van het speeksel van een bestuurder is relatief duur, dus de politie kan niet zomaar te pas en te onpas het speeksel van elke bestuurder testen.

De politie kan je opdragen mee te werken aan een onderzoek wanneer:

• je gevaarlijk rijgedrag vertoont
• de agent vermoedt dat je drugs hebt gebruik
• er een algemene controle wordt gehouden

Je kunt er natuurlijk voor kiezen een om een test te weigeren. echter ben je dan wel direct strafbaar en riskeer je een boete. Het kan zijn dat je dan mee moet naar het politiebureau voor een bloedtest.

Voordat het uiteindelijke bloedonderzoek op het politiebureau gestart wordt,  zal er altijd eerst om jouw toestemming voor bloedafname gevraagd worden. Als je deze niet geeft kan een (hulp)officier van justitie of een bevoegde politieambtenaar een bevel tot medewerking geven. Het niet meewerken aan het bloedonderzoek wordt gezien als een misdrijf, je kunt dan vervolgd worden, wat zal volgen in een boete en/of ontzegging van de rijbevoegdheid.

Een tegenonderzoek starten

Bij de bloedtest worden 2 buisjes bloed afgenomen. Het tweede buisje wordt afgenomen voor het geval je een tegenonderzoek wilt starten. Je zult dit tegenonderzoek zelf moeten betalen. Mocht daar eventueel onschuld uit bewezen worden kunnen de kosten wel vergoed worden, mits het laboratorium voldoet aan de gestelde eisen.

Source: Rijksoverheid.nl: Wat kan ik doen als ik het niet eens ben met de uitslag van een ademanalyse of bloedonderzoek na het rijden onder invloed van drugs en/of alcohol?

De speekseltest manipuleren of thuis zelf proberen

Online wordt er veel gespeculeerd of het mogelijk is om de speekseltest te manipuleren of beïnvloeden. Hoe goed de speekseltest werkt ligt blijkbaar onder andere aan de manier waarop de cannabis genuttigd wordt. Het eten of verdampen van wiet zal minder lang in je speeksel achterblijven dan het roken van cannabis in combinatie met tabak. Daarnaast wordt beweerd dat het eten van bijvoorbeeld vet voedsel ook kan helpen. Zogenaamde experts beweren echter weer dat niets echt helpt.

Wil je de speekseltest zelf wel eens proberen? Het schijnt dat de politie gebruik maakt van de Dräger 3000. De test kost ongeveer €40,- per stuk en is niet direct leverbaar in Nederland, maar bijvoorbeeld wel in België en Duitsland.

Wat zijn de gevolgen voor de de frequente wiet-gebruiker?

Als je bijna iedere dag cannabis gebruikt blijven de waardes in je bloed erg lang te hoog en zul je eigenlijk altijd falen bij een bloedtest. Slaat dat ergens op? Nee, eigenlijk niet. Als je bijvoorbeeld 2 dagen geleden voor het laatst een blowtje hebt gerookt weet elke gebruiker dat dit geen enkele invloed heeft op jouw rijvaardigheid.

De grens van 3,0 microgram THC in het bloed wordt bij frequente cannabisgebruikers waarschijnlijk altijd overschreden. Dit betekent dus eigenlijk dat je nooit meer mag deelnemen aan het verkeer. Verder is de informatie voor de burger erg beperkt en zijn de straffen in verhouding tot de misdaad erg hoog. Daar komt ook nog eens bij kijken dat de verzekeraar de autoverzekering kan opheffen zodra er sprake is van gebruik van drugs in het verkeer. Als de autorijder bijvoorbeeld een dodelijk ongeval veroorzaakt zullen de kosten erg hoog oplopen, wat in feite neerkomt op een dubbele straf.

Toch nog hoop?

In een artikel van Advocaat-verkeersstrafrecht.nl wordt een zaak besproken waarbij een automobilist een verkeersongeval heeft veroorzaakt. Bij een bloedonderzoek bleek dat de bestuurder sporen van amfetamine en cannabis in zijn bloed had. De rechtbank overwoog het volgende:

“In het bloed van de verdachte is naast een werkzame hoeveelheid amfetamine, ook een werkzame hoeveelheid THC aangetroffen. De verdachte heeft verklaard dat hij een gewende cannabis gebruiker is. Jarenlang heeft hij meerdere joints per dag gerookt. Ook de ochtend van het ongeval had hij al meerdere joints gerookt. Het rapport van het NFI met beantwoording van vragen naar aanleiding van het toxicologisch onderzoek vermeldt dat de rijvaardigheid bij gewende gebruikers van cannabis nadelig wordt beïnvloed na recent gebruik van cannabis, maar in mindere mate dan bij niet-gewende gebruikers. Een bloedconcentratie waarboven de rijvaardigheid door gewende gebruikers nadelig is beïnvloed, kan niet worden aangegeven. Uit onderzoek blijkt dat de kans op een auto-ongeluk door de combinatie van cannabis en amfetamine ongeveer gelijk is aan de optelsom van de afzonderlijke kansen op een ongeluk door cannabis en amfetamine.

Gelet op het jarenlange frequente cannabisgebruik van de verdachte, waarover geen discussie bestaat, kan niet worden vastgesteld in hoeverre de aangetroffen concentratie THC invloed heeft gehad op het rijgedrag van de verdachte. Nu de rapportages van het NFI hierover geen concreet uitsluitsel bieden, kan de rechtbank niet zonder redelijke twijfel bewezen achten dat de verdachte ook ten gevolge van de aangetroffen concentratie THC niet tot behoorlijk besturen in staat moest worden geacht”

Het komt er dus op neer dat het NFI (Nederlands Forensisch Instituut) geen duidelijk en concreet beeld heeft op de invloed van cannabis op het rijgedrag van een frequente gebruiker. De rechtbank vond dit dus geen geldig bewijs. De bestuurder moest overigens alsnog naar de gevangenis, maar dit kwam vooral vanwege het feit dat hij of zij met ruim 200 km/h een dodelijk ongeval veroorzaakte. Voor de volledige rechtzaak, zie uitspraken.rechtspraak.nl en linkeddata.overheid.nl.

In Finland zijn ze overigens qua wetgeving wat verder ontwikkeld als het gaat om de wetgeving rond cannabis. Zelfs terwijl cannabis gebruiken in Finland verboden is, heeft de rechtbank bepaald dat THC-COOH (de stof waarmee dagen later te zien is dat cannabis is gebruikt) geen invloed heeft op de rijvaardigheid, zelfs niet op hoog niveau. Voor meer informatie, zie: cannabisenverkeer.nl.

Huidige regelgeving niet goed genoeg

Online wordt op diverse fora erg verontwaardigd gereageerd op de nieuwe regels in Nederland, in ieder geval als het gaat om het gebruik van marihuana in het verkeer. Dit komt vooral omdat de straffen erg overdadig worden bevonden en dat de regelmatige (medicinale) cannabis gebruiker eigenlijk altijd voor schut zou gaan met de bloedtest, ook al heeft hij of zij dagen geen wiet gebruikt.

Ook wordt er erg getwijfeld aan hoeveel effect cannabis nu precies heeft op de rijvaardigheid van een bestuurder. Menig gebruiker zal aangeven dat dit niet te vergelijken is met alcohol en naar schatting zou elke gebruiker na 2 of 3 uur zonder problemen veilig een auto kunnen besturen. Alles duidt erop dat de huidige wetgeving omtrent cannabis in het verkeer verre van perfect is. De kans lijkt groot dat de wetten in de toekomst aangepast/versoepeld zullen gaan worden.

Sources:

• Rijksoverheid.nl: Mag ik deelnemen aan het verkeer onder invloed van drugs?
• Rijksoverheid.nl: Wat kan ik doen als ik het niet eens ben met de uitslag van een ademanalyse of bloedonderzoek na het rijden onder invloed van drugs en/of alcohol?
• Overheid.nl: Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
• Advocaat-verkeersstrafrecht.nl: Rijden onder invloed van alcohol of drugs (art. 8 WVW)
• 3advocaten.nl: Nieuwe regelgeving rondom rijden onder invloed van drugs
• Teamalert.nl: De speekseltest
• Voc-nederland.org: Cannabis en de speekseltest 1: de regels en de problemen
• Voc-nederland.org: Cannabis en de speekseltest 2: bescherm jezelf
• Voc-nederland.org: Cannabis en de speekseltest 3: weigeren en wilde acties
• Nos.nl: Zo lang mag je niet autorijden na drugsgebruik